Denizli Lihkab

Yola Terk Nedir?
İmar planı önemli bir konudur. İmar planında bazı alanlar park, yeşil alan ya da oyun alanı gibi birimlere ayrılabiliyor. Bu ayrılan bölümler birinin arazisi içerisinde kalabiliyor. Bu gibi durumlar gayrimenkul sahiplerine para ödemesi yapılabildiği gibi bedelsiz olarak kamulaştırma yapılması da söz konusu olabiliyor. Kamu yararına olan bu durum için bazı kişiler arazilerinden vazgeçmek durumunda kalabiliyor. Bu da yola terk ya da kamuya terk olarak adlandırılıyor. Yola terk olan araziler için bazı durumlarda bedel ödenirken bazı durumlarda bedel ödenmiyor.

Yola terk nedir ve nasıl yapılır?
İmar Kanunu söz konusu olduğunda imar yapılan alanda yola terk işlemleri yapılabiliyor. İmar planı ile kadastro planı arasında bazı durumlarda farklar söz konusu olabiliyor. Şekil olarak farklılık söz konusu olduğunda imar planları göz önüne alınıyor. Bu aşamada imar planı içerisinde yer alan kadastro parselinin bir kısmı dışarıda bırakılabiliyor. Yani yola terk işlemleri yapılabiliyor. Söz konusu yola terk işlemi ise bu işlemin teknik bir işlem olduğu söylenebilir. Aynı zamanda bu işlemin yapılması Tapu Sicil Müdürlükleri yönetimi altındadır. İlgilinin tapu kütüğü üzerinden talepte bulunması gerekiyor. Bunun yanında İmar Kanunu bünyesinde de bu talep yapılabiliyor. Söz konusu gayrimenkulün üzerindeki alan paftada gösterilmelidir. Bu gösterilen alan ise kütükten düşürülmesi önemli bir konudur. Bu terim sadece yolları değil aynı zamanda oyun alanlarını da kapsayabilir. Bunun yanında otopark ya da ibadet yerleri de yine bu terim ile ilgili olabilir.

İhdas Ne Demek?
İhdas kelimesinin kökeni Arapçaya dayanır. Kelime anlamı olarak ihdas etmek; “ortaya çıkarma”, “yeni bir şey yapma”, “oluşturma” anlamlarını taşır. Gayrimenkul hukukunda yani tapuda ihdas ise tescile tabi olmayan bir yerin (özellikle de yolların kapanması sebebiyle) tapuda tescil edilerek yeni bir gayrimenkul oluşturulmasıdır.

Yoldan İhdas Ne Demek?
Yollar, Medeni Kanun hükümleri gereği özel mülkiyete konu olmazlar ve tapuya tescil edilmezler. Ancak, kapanan yol ve yol fazlalarının tapuya tescili mümkündür. 2644 sayılı Tapu Kanununun 21. maddesinde, köy ve belediye sı­nır­ları içinde kapanmış yollarla yol fazlalarının köy veya belediye adına tes­cil olunacağı kurala bağlanmıştır. İşte bu kapsamda kapanan yoların belediye veya Hazine adına tesciline yoldan ihdas denir. Bu yazımızda kapanan yolların ihdası açıklanacaktır. Ancak, bu bölümde anlatılan ihdasların, 18. madde kapsamında yapılan imar uygulaması esnasında değil, 15. madde kapsamında yapıldığı dikkatlerden kaçmamalıdır.

Yoldan İhdas Mevzuatı
Yoldan ihdas ile ilgili temel mevzuat 2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 21. maddesidir. Madde şu şekildedir: “Madde 21 – (1) Köy ve belediye sınırları içinde kapanmış yollarla yol fazlaları köy veya belediye namına tescil olunur. (2) (Ek fıkra:17/1/2019-7161/1 md.) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü kullanımındaki kadastral yollar Hazine adına tescil olunur.
Öte yandan, 3194 sayılı İmar Kanununun 11. maddesinin dördüncü fıkrasında; hazırlanan imar planı sınırları içindeki kadastral yollar ile meydanların, imar planının onayı ile bu vasıflarını kendiliğinden kaybederek, onaylanmış imar planı kararı ile getirilen kullanma amacına konu ve tabi olacakları hükme bağlanmıştır.

Ayırma İfraz İşlemi Ne Demek?
Ayırma işlemi, tapuda kayıtlı olan taşınmazın kütüğün müstakil bir sayfasında iki ya da daha fazla parçalara ayrılmasıdır. Diğer adı ifraz olan bu işlemin imar yönetmeliğine uygunluğu işlem yapılan parselin bulunduğu konuma göre belediye veya il özel idaresi kurulu kararına bağlanır. Sonrasında yeniden oluşturulan her bir bölümün farklı parsel numarasıyla farklı bir kütük sayfasına kaydı yapılır.
Çeşitleri Nelerdir?
İmar Kanunu’nun 15. ve 16. maddeleri kapsamına bakıldığı zaman ayırma / ifraz işlemi 2 türlü yapılır: İmar uygulaması (parselasyon) niteliğindeki ayırma: Bu kapsamda yapılacak yerler yol, yeşil alan, park veya meydan için ayrılan yerlerdir. İmar uygulaması (parselasyon) niteliğinde olmayan ayırma: Genel hizmet alanlarının dışında kalan ve sadece bir parselin birden çok parçalara ayrılması işlemidir. Diğer adıyla “Yalın ayırma” olan bu işlem sonucu oluşan yeni parseller, imar parseli niteliği kazanmazlar.

Ayırma/İfrazı Kimler Yapabilir?
Ayırma/ifraz, 1993/2 sayılı genelge ile kontrollük işlemler şeklinde belirlenmiştir. Bu durumda; ayırma haritası ilgilisi tarafından serbest harita mühendisleri tarafından yapılıp ardından kadastro müdürlüklerince kontrol edilir. Yapılan bu İşlemin imar mevzuatına uygunluğu konusunda, taşınmaz için belediye ve mücavir alan içinde ise belediye encümeni, mücavir alan dışındaysa il özel idaresinden karar alınmalıdır ve haritaların kontrolünün yapılması için mühendisler aracılığıyla kadastro müdürlüklerine başvurular yapılır.